Сипаттама

ТАУАРЛАР

 

Сауда нысаны-барлық маркалы көмір (тас, қоңыр).

 

Жеткізу шарттары EXW, FCA, DAP, CPT, DDP (Incoterms 2010).

 

Егер тауар бойынша биржалық құралдың спецификациясында өзгеше айтылмаса, өтінімдердегі тауар көлемі 1 метрикалық тоннаның еселігі болуға тиіс (спецификациялар сілтеме бойынша орналастырылған https://ets.kz/documents/dokumenty-razdela-ugol/ugol/).

 

Сауда сессияларын өткізу уақыты:демалыс және мереке күндерін қоспағанда, күн сайын сағат 10: 00-ден 17: 00-ге дейін.

 

КОММУНАЛДЫҚ-ТҰРМЫСТЫҚ КӨМІРДІ ТАУАР БИРЖАЛАРЫ АРҚЫЛЫ ӨТКІЗУ

 

ЕСЖ тауар биржасы Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің орынбасары - сауда және интеграция министрінің 2022 жылғы 19 шілдедегі № 294 НҚ бекіткен биржалық сауда қағидаларының 25-тарауында регламенттелген тәртіпке сәйкес биржалық сауда-саттықты өткізеді).

 

 

БИРЖАЛЫҚ САУДА ЕРЕЖЕЛЕРІНЕ СӘЙКЕС КОММУНАЛДЫҚ-ТҰРМЫСТЫҚ КӨМІРМЕН

БИРЖАЛЫҚ САУДА-САТТЫҚҚА ҚАТЫСУШЫЛАРҒА ҚОЙЫЛАТЫН ТАЛАПТАР:

 

Сатушы - жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартқа сәйкес көмір өндіруді жүзеге асыратын көмір өндіруші (көмір бөлімі, көмір шахтасы).

 

Сатып алушы - меншік құқығында немесе өзге де заңды негіздерде темір жол тұйығы бар, техникалық жарақтандырылған (таразы техникасы, тиеу-түсіру көлігі) және көмірді сақтау мен тиеп-жөнелту және халыққа жеке пайдалану үшін өткізу мүмкіндігі бар, тауар биржасының аккредиттеуін алған нарық субъектісі (коммуналдық-тұрмыстық көмірді көтерме сауда беруші немесе бөлшек сауда арқылы өткізуші); жергілікті атқарушы органдардан берілген. Коммуналдық-тұрмыстық көмірді сатып алушылардың тізбесі көмір өнеркәсібі саласында басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті органның сайтында орналастырылады.

 

КОММУНАЛДЫҚ-ТҰРМЫСТЫҚ КӨМІРДІҢ САУДА ҚҰРАЛДАРЫНЫҢ ерекшеліктері келесі сілтеме бойынша орналастырылған:: https://ets.kz/markets/coal/documents/

 

Сауда-саттық режимі: Қосарланған қарсы аукцион

 

 

Коммуналдық-тұрмыстық көмірді биржалық сату түрлері: Тауарды биржалық өткізу мынадай түрде жүзеге асырылады:

      1)тауарды тиеп жөнелту маусымдық кезеңде (шілде – желтоқсан, қоса алғанда) жүзеге асырылатын сауда-саттықтың споты; ;

      2) тауарды тиеп-жөнелту сауда-саттық өткізілген айдан кейінгі үшінші айда жүзеге асырылатын сауда-саттық споты;

      3) биржалық тауарды тиеп-жөнелту сауда-саттық өткізілген айдан кейінгі үшінші айдан бастап тиеп-жөнелту басталған жылдың желтоқсанына дейін (қоса алғанда) жүзеге асырылатын кезде ай сайын ақы төлеу және күнтізбелік алты айдан он екі айға дейінгі кезеңге беру шартымен келісімшарттармен сауда-саттық жүргізуге тыйым салынады.

 

 

 

Биржалық қамтамасыз ету: мәміленің болжамды сомасының бір пайызын (1%) құрайды

 

 

Лоттың мөлшері: Лоттың максималды мөлшері - 5 вагон (вагон нормасына байланысты 300-350 тонна).

 

 

Баға дәлізі: сауда-саттық сессиясы барысында қалыптастырылатын биржалық тауар бағасының ең жоғары деңгейі базалық бағаның 101 пайызынан аспауы тиіс.

 

 

Базалық баға: сауда сессияларында тауардың базалық бағасы ретінде мынадай бағалар танылады:

      1) бірінші биржалық сауда-саттықта базалық баға тиісті ерекшеліктегі тауардың көтерме бағаларының ағымдағы жасалатын келісімшарттарының орташа өлшемді мәні деңгейінде белгіленеді.

      2) кейінгі негізгі және қосымша сауда сессияларында базалық баға биржалық мәмілелер жасалған тиісті сауда құралы бойынша алдыңғы сауда сессиясында қалыптасқан тауардың орташа алынған бағасы деңгейінде белгіленеді. Бұл ретте, сатушы сауда сессиялары үшін тауарға базалық бағаны өз қалауы бойынша да, көмір өнеркәсібі саласында басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті органның ұсынымдары негізінде де төмендетеді.

 

Алдағы сауда сессиясының базалық бағалары сілтеме бойынша орналастырылған https://ets.kz/markets/coal/chart/

 

 

 

Жеткізу базисі: коммуналдық-тұрмыстық көмірді бастапқы көтерме сату нарығында жеткізу базисі өндірушінің орналасқан жері немесе жөнелту станциясы болып табылады.

 

 

 

Төлем шарттары: биржалық тауарды сатып алушы мен сатушы арасындағы есеп айырысулар сатып алушы тарапынан сатып алынған биржалық тауар көлемінен жүз пайыз алдын ала төлем шарттарымен жүргізіледі.

 

 

Сауда-саттық сессияларын өткізу уақыты: 14:00-ден 15:00-ге дейін бес жұмыс күні ішінде (коммуналдық-тұрмыстық көмірмен биржалық сауда-саттықты өткізу күні мен уақыты туралы хабарландыру ЕСЖ Биржасының интернет-ресурсы арқылы кемінде 5 жұмыс күні бұрын қамтамасыз етіледі).

 

 

Биржадан тыс мәмілелерді тіркеу: сатушы тауар биржасында коммуналдық-тұрмыстық көмірмен биржалық сауда-саттық жүргізетін 60 тоннадан астам биржадан тыс мәмілелерді тіркеуді қамтамасыз етеді.

 

ЕСЖ Биржасының аккредиттелген брокерлерінің тізбесі келесі сілтеме бойынша ұсынылған https://ets.kz/markets/coal/members/

 

 

"ШҰБАРКӨЛ ПРЕМИУМ" АҚ-НЫҢ 2024 ЖЫЛҒА АРНАЛҒАН

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ІШКІ НАРЫҒЫНА КОММУНАЛДЫҚ-ТҰРМЫСТЫҚ КӨМІРДІ ЖЕТКІЗУ ЖОСПАРЫ

және САУДА-САТТЫҚ КЕСТЕСІ

Тауар биржалары арқылы өткізілетін коммуналдық-тұрмыстық көмірдін көлемі, тонна		2024 жыл
		мамыр		маусым	шілде	тамыз	қыркүйек	қазан	қараша	желтоқсан	барлығы
		8 050		13 090	13 090	14 350	18 550	19 390	19 390	19 390	125 300
Көлемнің 50% келесі биржалық сауда түрі бойынша сатылады: тауарды тиеп-жөнелту сауда-саттық өткізілетін айдан кейінгі үшінші айда жүзеге асырылатын сауда-саттық споты, Биржалық сауда ережесінің 239-тармағына сәйкес
Аймақ коды	әкімшілік-аумақтық бірлігі	8 050	8 050		8 050	8 050	8 050	8 050	8 050	8 050	64 400
09	Қарағанды облысы	3 850	3 850		3 850	3 850	3 850	3 850	3 850	3 850	30 800
03	Ақмола облысы	2 100	2 100		2 100	2 100	2 100	2 100	2 100	2 100	16 800
10	Қостанай облысы	2 100	2 100		2 100	2 100	2 100	2 100	2 100	2 100	16 800
Сауда-саттық кестесі: негізгі сауда сессиялары (Астана қ. уақыты бойынша 14:00-15: 00 дейін)		2024 жылғы 20, 26-29 наурыз аралығында	2024 жылғы 8-12 сәуір аралығында		2024 жылғы 13-17 мамыр аралығында	2024 жылғы 3-7 маусым аралығында	2024 жылғы 1-5 шілде аралығында	2024 жылғы 5-9 тамыз аралығында	2024 жылғы 2-6 қыркүйек аралығында	2024 жылғы 1-4, 7 қазан аралығында
00	Қазақстан Республикасы (биржалық сауда қағидаларының 242-тармағына сәйкес өңірлер бойынша коммуналдық-тұрмыстық көмірдің сатылмаған көлемі қосымша сессияларға қойылады)	Көмір сатушы негізгі сауда сессиялары аяқталғаннан кейін көмір сатылымына талдау жүргізеді. Коммуналдық-тұрмыстық көмірдің сатылмаған көлемі анықталған жағдайда - ЕСЖ тауар биржасына қосымша сауда сессиясын өткізу туралы өтінім жібереді (1 күн), жеткізу өңірі ретінде Қазақстан Республикасы аумағы айқындалады
Көлемнің 50% келесі биржалық сауда түрі бойынша сатылады: биржалық тауарды тиеп-жөнелту сауда-саттық өткізілген айдан кейінгі үшінші айдан бастап тиеп-жөнелту басталған жылдың желтоқсанына дейін (қоса алғанда) жүзеге асырылатын күнтізбелік алты айдан он екі айға дейінгі кезеңге ай сайынғы ақы төлеу және жеткізу шартымен биржалық мәміле, Биржалық сауда ережесінің 239-тармағына сәйкес
Аймақ коды	әкімшілік-аумақтық бірлігі		5 040		5 040	6 300	10 500	11 340	11 340	11 340	60 900
15	Солтүстік Қазақстан облысы		840		840	1 050	1 750	1 890	1 890	1 890	10 150
09	Қарағанды облысы		840		840	1 050	1 750	1 890	1 890	1 890	10 150
03	Ақмола облысы		840		840	1 050	1 750	1 890	1 890	1 890	10 150
10	Қостанай облысы		840		840	1 050	1 750	1 890	1 890	1 890	10 150
20	Ұлытау облысы		840		840	1 050	1 750	1 890	1 890	1 890	10 150
16	Шығыс Қазақстан облысы		840		840	1 050	1 750	1 890	1 890	1 890	10 150
Сауда-саттық кестесі: негізгі сауда сессиялары (Астана қ. уақыты бойынша 14:00-15: 00 дейін)			2024 жылғы 1-5 сәуір аралығында
00	Қазақстан Республикасы (биржалық сауда қағидаларының 242-тармағына сәйкес өңірлер бойынша коммуналдық-тұрмыстық көмірдің сатылмаған көлемі қосымша сессияларға қойылады)	Көмір сатушы негізгі сауда сессиялары аяқталғаннан кейін көмір сатылымына талдау жүргізеді. Коммуналдық-тұрмыстық көмірдің сатылмаған көлемі анықталған жағдайда – ЕСЖ тауар биржасына қосымша сауда сессиясын өткізу туралы өтінім жібереді (1 күн), жеткізу өңірі ретінде Қазақстан Республикасы аумағы айқындалады

ЖӨНЕЛТУ КЕСТЕЛЕРІ

Жасалған биржалық мәмілелерге сәйкес биржалық тауарды тиеп жөнелту кестесі жария болуға және тауар биржасының интернет ресурсында орналастырылуға тиіс.

 

 

 

МӘМІЛЕЛЕРДІ ОРЫНДАУ

Тәуекел менеджменті

 

ЕСЖ Клирингтік орталығы қауіпсіздікті, биржалық мәмілелерді орындау тәуекелдерін төмендетуді қамтамасыз ететін және тауар нарығына қатысушылардың қажеттіліктерін қанағаттандыруға бағытталған клирингтік қызметтерді ұсынады.

 

Биржалық мәмілелер жасасу және олар бойынша клирингтік қызметті жүзеге асыру схемасы:

 

Биржалық мәмілелер биржалық сауданың келесі режимдерінде өткізілетін биржалық сауда-саттық барысында жасалады: стандартты аукцион режимі, қосарланған қарсы аукцион режимі. Қосарланған қарсы аукцион (ҚҚА) режимінде және стандартты аукцион режимінде өткізілетін биржалық мәмілелер міндетті түрде биржалық қамтамасыз етуді енгізу арқылы жүргізіледі.

 

ҚҚА режиміндегі биржалық мәмілелер - бұл сауда-саттық түрі, онда мәміле тараптары клирингтік орталығына биржалық қамтамасыз етуді аударуы қажет, оның мөлшері Сатушы үшін де, Сатып алушы үшін де бірдей. Осылайша, тараптардың қатысу шарттары теңестіріледі.

 

Әрі қарай, Сатушы мен Сатып алушы бір - бірін білмей, сауда-саттыққа қатысады, олар белгілі бір тауар түріне, мысалы, бидайға өз бағаларын қояды. Тараптар тауардың сипаттамаларын біледі: жеткізу партиясының минималды көлемі, ылғалдылық, глютеннің массалық үлесі, сондай - ақ жеткізу шарттары, астық қабылдау кәсіпорындары (АҚК) және басқалар.

 

Сатушы мен Сатып алушы белгілеген оңтайлы бағаға қол жеткізген кезде сауда жүйесінде мәміле жасалады.

 

Сатушы мен Сатып алушы Клирингтік орталыққа Тараптардың міндеттемелерді орындауы туралы және мәміле бойынша толық төлемді Сатушының банктік шотына аудару туралы хаттар жібереді. Клирингтік орталық Шарттың мерзімдері мен талаптарының сақталуын бақылауды, сондай-ақ тараптар ұсынған барлық құжаттарды мұқият тексеруді жүзеге асырады. Барлық құжаттар дұрыс ресімделіп, мерзімінде берілген кезде сатушыға ақша аударылады. Клирингтік орталық сатып алушыға Сатушының банктік шотына ақша аудару туралы хабарлама қалыптастырады және жібереді.

 

Биржалық сауда-саттық қорытындылары бойынша есептеулерді мәміле тараптары Клирингтік орталықты айналып өтіп, тікелей жүргізе алады.

Алайда, Клирингтік орталықтың қатысуымен биржалық сауда-саттықты өткізу тіркелген мәмілелер бойынша міндеттемелерді жедел есепке алуды жүзеге асыруға мүмкіндік береді, мәміле тараптарының міндеттемелерді орындауына кепілдік береді, сондай-ақ тауарларды сатып алу/сату кезінде кредиттік тәуекелдерді айтарлықтай төмендетеді.